Met de invoering van de Omgevingswet (Ow) is de ‘BOPA’ een van de meest gehoorde termen. Het is een afkorting van “buitenplanse omgevingsplan activiteit”. Daarmee is het – samen met het Omgevingsplan – een van de belangrijkste instrumenten van de Omgevingswet. Technisch gezien is het een type omgevingsvergunning. Maar wat is de BOPA nu precies en wat moet je erover weten?

Een verdieping naar de BOPA

Voor de mensen uit de praktijk, de BOPA lijkt erg op wat onder de ‘Wet algemene bepalingen omgevingsrecht’ (de Wabo) de ´omgevingsvergunning voor afwijken van het bestemmingsplan’ was[1]. Om de BOPA beter te kunnen duiden zullen we dan ook stilstaan bij de vergelijkingen tussen beide, maar ook zeker de verschillen.

De (wettelijke) grondslag van een BOPA

De eerste keer dat de Omgevingswet spreekt van een BOPA, is in artikel 1.1 Ow. Dit artikel verwijst naar bijlage 1 bijbehorende de Omgevingswet, waarin alle begrippen staan. Daar staat onder BOPA:

“buitenplanse omgevingsplanactiviteit: activiteit, inhoudende:
a. een activiteit waarvoor in het omgevingsplan is bepaald dat het is verboden deze zonder omgevingsvergunning te verrichten en die in strijd is met het omgevingsplan, of
b. een andere activiteit die in strijd is met het omgevingsplan;”

Nu het Omgevingsplan in de huidige overgangssituatie nog (voornamelijk) bestaat uit de voormalige bestemmingsplannen en de bruidsschat, zullen er weinig mogelijkheden zijn waarin de situatie genoemd onder lid a naar voren komt. In veel gevallen zal een BOPA betrekking hebben op de situatie in lid b: iemand wil een ontwikkeling realiseren die momenteel op basis van het Omgevingsplan niet is toegestaan.

Daarbij kent de wet ook de reguliere omgevingsplanactiviteit, waarbij – voor deze blog relevant – alleen sub c wordt genoemd:

“omgevingsplanactiviteit: activiteit, inhoudende:
c. een andere activiteit die in strijd is met het omgevingsplan;”

Waarom worden beide begrippen genoemd? Dat heeft te maken met artikel 5.1 Ow, waarin de vergunningsplichtige activiteiten van de wet worden genoemd. De hele systematiek van de Omgevingswet is erop gericht om meer regelgeving door gemeenten te laten vaststellen. Dit onder de noemer van decentralisatie. Dat betekent dat in het Omgevingsplan activiteiten staan beschreven die:

a) zijn toegestaan zonder omgevingsververgunning (artikel 5.1, lid 1, sub a Ow);
b) waarvoor een omgevingsvergunning is vereist;
c) niet zijn toegestaan.

De categorie hier genoemd onder c vallen voor het gebruik van de BOPA samen met de situatie waarin er ‘niets’ over de voorgenomen ontwikkeling wordt genoemd, en er sprake is van strijdigheid met het Omgevingsplan.

“Artikel 5.1. (omgevingsvergunningplichtige activiteiten wet)
1. Het is verboden zonder omgevingsvergunning de volgende activiteiten te verrichten:
a. een omgevingsplanactiviteit,”

Dus wat is een BOPA nu?

De Omgevingswet heeft het instrument ‘BOPA’ geïntroduceerd als een omgevingsvergunning voor het afwijken van het Omgevingsplan, in het geval het Omgevingsplan hier zelf niet in voorziet (bijvoorbeeld door een ‘omgevingsplanactiviteit’ (OPA)). Past je ontwikkeling niet binnen het Omgevingsplan, is de ontwikkeling strijdig of zegt het Omgevingsplan er simpelweg niets over? Je kunt afwijken met een BOPA, zodat je toch de ontwikkeling kan realiseren!

Wil je meer weten over het toetsings-/beoordelingskader van de BOPA, de voor- en nadelen de BOPA of andere handig tips? Lees ook onze andere blogs!

[1] Artikel 2.1, lid 1, sub c jo. artikel 2.12, lid 1, sub a, onder 3 Wabo.